Η τελετή γίνεται κάθε χρόνο στην ιστορική Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βαρσών Μαντινείας. Στην ακολουθία του Νιπτήρος, η πομπή με τον Αρχιερέα, τους Ιερείς και τους πιστούς, ξεκινάει από το καθολικό της Μονής των Βαρσών με ψαλμωδίες και φτάνει στο κέντρο της αυλής. Εκεί σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο ο Σεβ. Μητροπολίτης Μαντινείας - Κυνουρίας και τοποτηρητης Αργολίδος ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, σε μία ταπεινή και συμβολική τελετή, πλένει τα πόδια 12 Ιερέων, όπως έκανε ο Χριστός στον Μυστικό Δείπνο με τους μαθητές Του. Την τελετή αυτή παρακολουθεί κάθε χρόνο πλύθος πιστών από την Αργολίδα , την Αρκαδία και την Λακωνία.
Ι. Μ. ΒαρσώνΛίγα χιλιόμετρα έξω από την Τρίπολη βρίσκεται η Ι. Μ. Βαρσών . Πρόκειται για ένα πανέμορφο μοναστήρι καθώς επικρατεί μια εκπληκτική διαμόρφωση πλακόστρωτων και χρωματιστών πλαισίων από διακοσμητικά φυτά, που απολαμβάνει ο επισκέπτης καθώς περιέρχεται τους διαμορφωμένους με τόση τάξη χώρους. Η μονή είναι ανδρική και έχει κοινοβιακό χαρακτήρα. Πρόκειται για σταυροπηγιακή μονή.
![]()
Την αρχική μονή των Βαρσών οι ενδείξεις την τοποθετούν στον 11ο αι. Κατά την ίδρυση του σημερινού Καθολικού οι εξωτερικές επιφάνειες διακοσμήθηκαν με γλυπτά κατάλοιπα του αρχικού μνημείου, που παρουσιάζουν αξιοθαύμαστη ποικιλία. Η μονή υπέστη τη βαρβαρότητα των κατακτητών της Πελοποννήσου. Στα μέσα του 14ου αι. παρουσιάζει ακμή. Από το 1460 είχε κλονιστεί η παρουσία της. Παραμένει εύλογη απορία αν η μονή του Αγ. Νικολάου της Βάλτας του 1089 και η βυζαντινή μονή του Αγ. Νικολάου Βαρσών είναι μία μονή με δύο επωνυμίες. Η λέξη Βάλτα θυμίζει Βάλτο και βάλτος υπήρχε στην περιοχή της μονής. Ίσως όμως η μονή Αγ. Νικολάου Βάλτας του 11ου αι. να ερημώθηκε και να δημιουργήθηκε αργότερα νέα μονή του Αγ. Νικολάου παίρνοντας το όνομα από το βουνό Βάρσες.
![]()
Στον αγώνα του 1821 η μονή των Βαρσών έδωσε το παρών με κάθε τρόπο και ο ηγούμενος Συμεών ως Φιλικός προσέφερε πολλά. Κατά την πολιορκία της Τρίπολης ο Κολοκοτρώνης είχε τοποθετήσει στις Βάρσες τους άνδρες του Αθ. Δεληγιάννη αλλά και κατά τις επιδρομές του Ιμπραήμ το 1825 είχε στηθεί εκεί στρατόπεδο για άμυνα.
Το καθολικό της μονής ανήκει στο σύνθετο τετρακιόνιο τύπο των εγγεγραμμένων σταυροειδών τρουλλαίων ναών. Ο αγιογράφος δεν έχει αφήσει ακάλυπτο κανένα χώρο του καθολικού δημιουργώντας έτσι κατανυκτική ατμόσφαιρα και ένα δέος στον επισκέπτη. Επίσης σαν Βυζαντινή μονή είναι φυσικό να διαθέτει συλλογή χειρογράφων, δύο περγαμηνούς κώδικες, ασημένια εγκόλπια κ.α.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα στο καθολικό φιλοξενείται το σκήνωμα του νεομάρτυρος Δημητρίου και μέρος του λειψάνου του νεομάρτυρος Παύλου. Η βαρύτιμη λάρνακα με τα τίμια λείψανα των νεομαρτύρων μεταφέρεται στην Τρίπολη κάθε χρόνο με ειδική τελετή και γίνεται πάνδημο προσκύνημα του πιστού λαού κατά την πανήγυρη της μνήμης τους 22 Μαΐου και ακολουθεί επιβλητική λιτανεία.
Το πρωί τελείται o εσπερινός της Μεγάλης Τετάρτης και Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία. Το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Ευχελαίου και η τελετή του Νιπτήρος που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης που αναφέρεται σε τέσσερα γεγονότα. Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού Χριστό, τον Μυστικό Δείπνο, την Προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών και την προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή των Παθών του Χριστού.
Στην Ακολουθία της Μ. Τετάρτης ο Ευαγγελιστής Ματθαίος μιλά για την συγχώρεση του Ιησού στην Πόρνη και την συμφωνία του Ιούδα για την Παράδοση του Κυρίου. Το απόγευμα της Μ. Τετάρτης τελείται το Μυστήριο του Μεγάλου Ευχελαίου στην διάρκεια του οποίου διαβάζονται 7 Ευαγγέλια και οι ευχές.
Στην Αρκαδία πλήθος πιστών την Μ. Τετάρτη παρακολουθεί την αναπαράσταση της Τελετής του Νιπτήρος στην Ιερά Μονή Βαρσών προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Μαντινείας και Κυνουρίας κ.κ Αλεξάνδρου.
Με βαθιά κατάνυξη εισέρχεται η Χριστιανοσύνη στην Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου προσμένοντας την Λύτρωση και την Ανάσταση. Την νίκη του Θανάτου και την επικράτηση της Ζωής! Οι πιστοί σκύβουν με ευλάβεια εμπρός στο Μαρτύριο του Μονογενούς… Υπομένουν τα Πάθη έχοντας πια την βαθιά γνώση πως ακολουθεί η Ανάσταση. Με προσευχή και ένα κερί στα μανουάλια παρακολουθούν και μετέχουν , για λίγο αφιερώνονται στην Πίστη τους και εκεί… βρίσκουν καταφύγιο….
