Η σύμβαση συνυπογράφτηκε στις 18/01/2013 με συμβαλλόμενα μέρη:
α. Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού,
β. την Περιφέρεια Πελοποννήσου,
γ. τον Δήμο Άργους – Μυκηνών, ο οποίος ανέλαβε και την χρηματοδότηση, και
δ. την Αναπτυξιακή Ν. Αργολίδας Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία ΟΤΑ.
Η ανάθεση έγινε από την Αναπτυξιακή Νομού Αργολίδας Α.Ε. ΟΤΑ στην ομάδα μελέτης η οποία αποτελείται από εξειδικευμένους μηχανικούς.
Η αναγκαιότητα εκπόνησης των μελετών προέκυψε μετά από ατύχημα στον προαύλιο χώρο του Ναού στις 20/04/2012, στον εορτασμό της Ζωοδόχου Πηγής, όταν σημειώθηκε πτώση ενός μόνο λίθου διαστάσεων ≈20x20x15cm από ύψος 10m από την παρακείμενη απόκρημνη μορφολογία. Το ατύχημα αυτό κατέληξε σε απώλεια ανθρώπινης ζωής.
Αντικείμενό της μελέτης απετέλεσαν:
-οι γεωλογικές συνθήκες της περιοχής του Ναού και του σπηλαίου, ώστε να προκύψουν η προβληματική και τα απαραίτητα δεδομένα για τις βραχομηχανικές διερευνήσεις, και
-ο έλεγχος των συνθηκών ευστάθειας των πρανών και επιλεγμένων τομών του σπηλαίου, με υπολογισμό του συντελεστή ασφάλειας, ώστε να εκτιμηθεί η επικινδυνότητα αστοχιών και να προταθούν ικανά μέτρα προστασίας όπου απαιτείται.
Την έγκριση της μελέτης θα ακολουθήσει μελέτη εφαρμογής για τη διαστασιολόγηση των μέτρων προστασίας.
Για την εκπόνηση της μελέτης πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω εργασίες:
· Γεωλογική χαρτογράφηση υπό κλίμακα 1:250 της ευρύτερης περιοχής.
· Μετρήσεις προσανατολισμού και ασυνεχειών (στρωμάτων, διακλάσεων, ρηγμάτων) σε τρεις (3) θέσεις, με πλήθος μετρήσεων 100 ανά θέση, με σκοπό τον προσδιορισμό των επικρατουσών (μέσων) επιφανειών ασυνέχειας.
· Καταγραφή των φυσικών χαρακτηριστικών των ασυνεχειών στις θέσεις των τεκτονικών διαγραμμάτων για τη βαθμονόνηση της ποιότητας της βραχομάζας.
· Προσδιορισμός επισφαλών βραχωδών τεμαχιών.
· Έλεγχος με γραφική επίλυση του προγράμματος DIPS της δυνητικής αστάθειας των
πρανών έναντι επίπεδης ολίσθησης, σφηνοειδούς αποκολλήσεως και θραύση
ανατροπής, στις τρεις θέσεις σύνταξης των τεκτονικών διαγραμμάτων.
· Έλεγχος γενικής ευστάθειας των πρανών και υπολογισμός της πιθανότητας αστοχίας τους, με τη χρήση των προγραμμάτων Phase2 και Swedge 5.0.
· Υπολογισμός συντελεστή ασφάλειας επισφαλών τεμαχών των πρανών, καθώς και
επιλεγμένων τομών στις εισόδους του σπηλαίου, με τη χρήση των υπολογιστικών
φύλλων και των προγραμμάτων RocPlane 2.0, Swedge 5.0 και Phase2.
· Φωτογραφική τεκμηρίωση με λήψη φωτογραφιών σε θέσεις ενδιαφέροντος.
Το τεύχος της μελέτης αποτελείται από δεκατρία κεφάλαια ως εξής:
Το πρώτο κεφάλαιο περιλαμβάνει τα γενικά εισαγωγικά στοιχεία με το σκοπό, το αντικείμενο και το ιστορικό, τις εργασίες που εκτελέστηκαν και τα περιεχόμενα της μελέτης, καθώς και γενικά στοιχεία της περιοχής μελέτης.
Το δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζει το γεωλογικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η περιοχή της μελέτης.
Το τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει τα δεδομένα μορφολογίας, λιθολογίας, στρωματογραφίας και τεκτονικής και υδρογεωλογίας.
Στο τέταρτο κεφάλαιο δίνονται στοιχεία σεισμικότητας και σεισμικής επικινδυνότητας.
Στο πέμπτο κεφάλαιο γίνεται η μικροτεκτονική ανάλυση και παρουσιάζονται τα τεκτονικά διαγράμματα. Επίσης δίδονται τα δεδομένα των ταξινομήσεων βραχομάζας κατά RMR, καθώς και τα αποτελέσματα που προέκυψαν με την αξιολόγηση τους.
Στο έκτο γίνεται έλεγχος των συνθηκών ευστάθειας ανά διακριτά τμήματα των πρανών με βάση τις μακροσκοπικές παρατηρήσεις και προσδιορίζονται τα επισφαλή βραχώδη τεμάχη.
Στο έβδομο κεφάλαιο ελέγχεται η δυνητική αστάθεια των πρανών έναντι επίπεδης
ολίσθησης, σφηνοειδούς αποκολλήσεως και θραύση ανατροπής.
Το όγδοο κεφάλαιο περιγράφει τις παραδοχές, τη μεθοδολογία και τα προγράμματα της μαθηματικής προσομοίωσης της ευστάθειας των πρανών που χρησιμοποιήθηκαν για τις βραχομηχανικές διερευνήσεις.
Στο ένατο κεφάλαιο γίνεται έλεγχος της γενικής ευστάθειας των πρανών και υπολογισμός της πιθανότητας αστοχίας τους, καθώς και υπολογισμός του συντελεστής ασφάλειας επισφαλών τεμαχών.
Στο δέκατο κεφάλαιο υπολογίζεται ο συντελεστής ασφάλειας επιλεγμένων τομών στην περιοχή των εισόδων του σπηλαίου.
Στο ενδέκατο κεφάλαιο συνοψίζονται οι συνθήκες ευστάθειας των πρανών.
Στο δωδέκατο τέλος κεφάλαιο προτείνονται τα μέτρα προστασίας.
Το δέκατο τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει τα συμπεράσματα και τις προτάσεις της μελέτης.
Στο τέλος του τεύχους της μελέτης ακολουθούν η βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε και έξι παραρτήματα με πρωτογενή στοιχεία της μελέτης και τις επιλύσεις των βραχομηχανικών διερευνήσεων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Τα ασβεστολιθικά πρανή στο χώρο του Ναού έχουν μέγιστο ύψος 20m και κατακόρυφες έως αρνητικές κλίσεις στην περιοχή των εισόδων του σπηλαίου.
Βρίσκονται στην απόληξη κύριου καρστικού συστήματος και συνδέονται με σεισμικά επίκεντρα, συνθήκες που επιβάλλουν σχεδιασμό έργου με παρουσία νερού και αυξημένου συντελεστή σεισμικής επιτάχυνσης 0.24g.
Παρουσιάζουν επισφαλή ευστάθεια που αφορά, κυρίως τμήματα βραχόμαζας, σημαντικής έκτασης με λίθους σε οριακή κατάσταση ισορροπίας, αλλά και ογκόλιθους που κινδυνεύουν με πτώση με την μορφή επίπεδων ολισθήσεων, σφηνοειδών αποκολλήσεων και ανατροπών.
Κατάπτωση ενός μόνο λίθου (διαστάσεων ≈20x20x15cm) από ύψος 10m, στις 20/04/2012 κατά τον εορτασμό της Ζωοδόχου Πηγής, κατέληξε σε απώλεια ανθρώπινης ζωής.
Η βλάστηση από αναρριχόμενα φυτά που κάλυπτε το μεγαλύτερο τμήμα των πρανών προξένησε σημαντικά προβλήματα διευρύνοντας το άνοιγμα των ασυνεχειών. Ωστόσο, είχε και θετική συνεισφορά, καθώς αφενός τμήματα της αγκάλιασαν’ θραύσματα βραχόμαζας εμποδίζοντάς τα από πτώση, αφετέρου η συνολική κάλυψη του πρανούς από την βλάστηση αποτέλεσε ένα δίχτυ προστασίας περιορίζοντας πιθανές καταπτώσεις στο όριο του βραχώδους πρανούς. Επιπρόσθετα, η βλάστηση εμπόδιζε την άμεση προσβολή του πρανούς από τον άνεμο και την βροχή μειώνοντας ταυτόχρονα και τον βαθμό διάβρωσης του.
Δεδομένου ότι ο προαύλιος χώρος του Ναού αποτελεί χώρο αποκλειστικής διέλευσης για το Ναό, αλλά και συνάθροισης προσκυνητών, απαιτούνται μέτρα προστασίας ικανά να εξασφαλίζουν όσον το δυνατό περισσότερο έναντι πτώσης τεμαχών οποιουδήποτε μεγέθους. Όμως, δεν πρέπει να παραμεληθεί και η αισθητική του χώρου, υπό την έννοια της εναρμόνισης των μέτρων προστασίας με το περιβάλλον και της όσο το δυνατόν μικρότερης παρέμβασης.
Τα προτεινόμενα μέτρα στερέωσης περιλαμβάνουν:
· επιλεκτικές καθαιρέσεις επισφαλών τμημάτων βραχόμαζας και μεμονωμένων όγκων.
· εφαρμογή τοπικών αρμολογημάτων και πλήρωση υποσκαφών.
· τοποθέτηση μεταλλικού πλέγματος προστασίας που θα ακολουθεί τη μορφολογία του πρανούς, με διάμετρο βρόγχου 6.5cm, έτσι ώστε να παραλαμβάνονται θραύσματα, αντίστοιχου μεγέθους με αυτό που προκάλεσε το δυστύχημα. Η πάκτωσή του θα γίνει με αγκύρια που θα εξασφαλίζουν ταυτόχρονα και μεμονωμένα επισφαλή τεμάχη.
· κατασκευή στεγάστρου για προστασία από πτώση θραυσμάτων διερχόμενων από τους βρόγχους του μεταλλικού πλέγματος και λίθων μεταξύ της απόληξης του πλέγματος και των εισόδων του σπηλαίου.
· περίφραξη για αποκλεισμό της πρόσβασης στο ανώτερο τμήμα των πρανών.
Τα παραπάνω μέτρα με την ελεγχόμενη αποκατάσταση της βλάστησης κρίνεται ότι θα εναρμονιστούν πλήρως με την υφιστάμενη αισθητική του χώρου.
Η διαστασιολόγηση των μέτρων θα γίνει στο στάδιο της μελέτης εφαρμογής.
Σύντομα και μόλις ολοκληρωθεί η μελέτη εφαρμογής αναμένεται να χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ και να δοθεί λύση στο μεγάλο αυτό πρόβλημα
