Ὅπως ἐπισημαίνουν εἰδικοὶ γλωσσολόγοι μέσω αὐτῆς τῆς διαλέκτου μποροῦν νὰ ἐξάγουν πολὺ σημαντικὰ συμπεράσματα γιὰ τὴ γλώσσα τοῦ Σωκράτη καὶ τοῦ Πλάτωνα, καθὼς καὶ τὸ πῶς αὐτὴ ἐξελίχθηκε.
Ἡ κοινότητα ζεῖ σὲ ἕνα σύμπλεγμα χωριῶν κοντὰ στὴν "τουρκική"(;) πόλη τῆς Τραπεζούντας, ὅπου κάποτε ἦταν ἡ ἀρχαία περιοχὴ τοῦ Πόντου. Οἱ γλωσσολόγοι διαπίστωσαν ὅτι ἡ διάλεκτος, Romeyka, μία ποικιλία ἀπὸ ποντιακὰ ἑλληνικά, ἔχει δομικὲς ὁμοιότητες μὲ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ ποὺ δὲν παρατηροῦνται σὲ ἄλλες μορφὲς τῆς γλώσσας ποὺ ὁμιλεῖται σήμερα. Ἐπίσης ἡ Romeyka παρουσιάζει καὶ πολλὲς ὁμοιότητες μὲ τὸ ἀρχαῖο λεξιλόγιο. Ὅπως λέει ἡ λέκτορας Φιλολογίας Ἰωάννα Σιταρίδου τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Cambridge «ἡ χρήση τοῦ ἀπαρεμφάτου ἔχει χαθεῖ στὰ νέα ἑλληνικά. Ὅμως, στὰ Ρωμαίικα ἔχει διατηρηθεῖ».
Μία πιθανότητα εἶναι ὅτι.... οἱ ὁμιλητὲς αὐτῆς τῆς διαλέκτου εἶναι οἱ ἀπευθείας ἀπόγονοι τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων ποὺ ζοῦσαν κατὰ μῆκος τῶν ἀκτῶν τῆς Μαύρης Θάλασσας πρὶν ἀπὸ τὸν 6ο ἢ 7ο αἰώνα π.Χ., ὅταν ἡ περιοχὴ ἀποικίστηκε ἀρχικά.
Ἀλλὰ εἶναι ἐπίσης πιθανὸ νὰ εἶναι ἀπόγονοι αὐτόχθονων πληθυσμῶν ἢ μίας μεταναστευτικῆς φυλῆς οἱ ὁποῖοι ἀναγκάστηκαν νὰ μιλοῦν τὴ γλώσσα τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν ἀποικιοκρατῶν. Οἱ κάτοικοι τῆς συγκεκριμένης περιοχῆς εἶναι εὐσεβεῖς μουσουλμάνοι, γὶ΄ αὐτὸ καὶ εἶχαν τὸ δικαίωμα νὰ παραμείνουν στὴν Τουρκία μετὰ τὴ Συνθήκη τῆς Λωζάννης τοῦ 1923.
