Να μην κατηγορηθεί και πάλι ότι μοίρασε χρήματα σε όσους δεν τα είχαν ανάγκη επέλεξε την φορά αυτήν η κυβέρνηση, αλλά τα κριτήρια που έθεσε τείνουν να μετατρέψουν την κοινωνική παροχή σχεδόν σε … τεστ ευφυίας ή σταυρόλεξο «για δυνατούς λύτες».
Ούτε λίγο ούτε πολύ, για να διεκδικήσει κάποιος με αίτηση το επίδομα, καλείται να κάνει ακόμα και εξισώσεις, με άγνωστες για τον κόσμο παραμέτρους που τις δημοσιεύει με το στατιστικό δελτίο που εκδίδει στο διαδίκτυο η Τράπεζα της Ελλάδος. Στην πράξη, όπως όλα δείχνουν, είναι αμφίβολο αν κάποιοι θα καταλαβαίνουν τι δηλώνουν και τι βεβαιώνουν, ενώ πολλοί θα συμπληρώσουν τις αιτήσεις «στο περίπου», με την ελπίδα ίσως ότι κανείς δεν πρόκειται να ασχοληθεί και να ψάξει αν πληρούνται ή όχι τα κριτήρια –σπαζοκεφαλιές.
Για παράδειγμα, στα περιουσιακά κριτήρια περιουσίας, οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να γνωρίζουν (για να δηλώσουν, να επιβεβαιώσουν ή απλά για να ελέγξουν τι έχουν λαμβάνειν):
α) ποια είναι συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας που κατέχουν, σε Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Και για μεν την ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα μπορεί κανείς να βασιστεί στο εκκαθαριστικό ΕΝΦΙΑ, αλλά υπάρχει θέμα για το πώς ο ίδιος αλλά και η εφορία θα υπολογίσει την αξία των ακινήτων στο εξωτερικό.
Για την ακρίβεια, η κοινή υπουργική απόφαση που συνυπογράφουν 4 υπουργοί (οι κ.κ. Τσακαλώτος, Αχτσιόγλου, Χουλιαράκης και Παπανάτσιου) αναφέρει: «Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας όλων των μελών της ωφελούμενης μονάδας, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, όπως αυτή προσδιορίζεται για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. με τις διατάξεις του ν.4223/2013 (Α’ 287) και προκύπτει από την τελευταία εκδοθείσα μέχρι 31.10.2017 πράξη προσδιορισμού φόρου, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 120.000 ευρώ για μονομελή ωφελούμενη μονάδα, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 180.000 ευρώ».
β) ποια είναι η τρέχουσα αξία του συνόλου των καταθέσεων, των μετοχών και των ομολόγων που κατέχουν, την στιγμή που θα κάνουν την αίτηση. Θα πρέπει επίσης να υπολογίσουν αν αυτή ξεπερνά το «ισοδύναμο» εισοδηματικό κριτήριο που ισχύει για την περίπτωση του δικού τους νοικοκυριού.
Λέει η υπουργική απόφαση: «Το συνολικό ύψος των καταθέσεων όλων των μελών της ωφελούμενης μονάδας σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κ.τ.λ., όπως προκύπτουν από τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 9.000 ευρώ για μονομελή ωφελούμενη μονάδα, πολλαπλασιαζόμενο με την αντίστοιχη κλίμακα ισοδυναμίας της ωφελούμενης μονάδας ανάλογα με τη σύνθεση αυτής».
Φαίνεται έτσι σαν η εφορία να μπορεί από μόνη της να τα υπολογίσει όλα αυτά, δηλαδή την τρέχουσα αξία των καταθέσεων, αλλά και κάθε άλλης κινητής αξίας του αιτούντος. Αν το κάνει όντως αυτό το υπουργείο Οικονομικών, τότε πρακτικά θα έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται το Ηλεκτρονικό Περιουσιολόγιο από τους πιο φτωχούς.
γ) αν κάποιος έχει και λεφτά στο εξωτερικό, τότε δεν χρειάζεται απλώς λογιστή ή σύμβουλο επενδύσεων, αλλά καθηγητή μαθηματικών. Και αυτό γιατί η απόφαση ορίζει ότι: «Το συνολικό ποσό από τόκους καταθέσεων των μελών της ωφελούμενης μονάδας σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, όπως έχουν δηλωθεί στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του φορολογικού έτους 2016, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που προκύπτει από τον κατωτέρω μαθηματικό τύπο:
Ετήσιος τόκος = 9.000 * κλίμακα ισοδυναμίας ωφελούμενης μονάδας * μέσο ετήσιο καταθετικό επιτόκιο 2016/100».
Και αν ακόμα ξέρει να κάνει κάποιος τις πράξεις, τότε πρέπει να βρει την «κλίμακα ισοδυναμίας» που ταιριάζει στην περίπτωσή του, αλλά και το ποιο είναι το «μέσο ετήσιο καταθετικό επιτόκιο του 2016»
Τι είναι η «κλίμακα ισοδυναμίας»; Κλίμακα ισοδυναμίας ωφελούμενης μονάδας είναι «το άθροισμα της στάθμισης που προκύπτει ανάλογα με τη σύνθεση της ωφελούμενης μονάδας και τον αριθμό των μελών της, δίνοντας στάθμιση 1 μονάδα στον πρώτο ενήλικα, 0,5 σε κάθε επιπλέον ενήλικα και 0,25 στα ανήλικα μέλη». Απλά πράγματα…
Το δύσκολο δεν είναι αυτό όμως, αλλάτο πού θα βρει κανείς το «μέσο ετήσιο καταθετικό επιτόκιο του 2016»; Αν υποθέσουμε ότι η κυβέρνηση εννοεί αυτό αφορά την Ελλάδα και όχι στην χώρα όπου κάποιος έχει μερικά λεφτά, η Τράπεζα της Ελλάδος (σε έναν τόμο με 200 πίνακες που εκδίδει κάθε δίμηνο) δίνει τιμές για το 2016, από 0,55 (τον Ιανουάριο) έως 0,32 (τον Δεκέμβριο). Αν και το βρίσκει κάποιος… στην τελευταία στήλη δεξιά στον πίνακα, το «μέσο καταθετικό επιτόκιο» είναι προφανώς «κάπου στη μέση» -και αυτό είναι το μόνο σίγουρο στην όλη υπόθεση.
Καλού – κακού πάντως και για αν μπορούν να αποδοθούν όπου δει ευθύνες, η απόφαση Τσακαλώτου-Αχτσιόγλου-Χουλιαράκη-Παπανάυτσιου προβλέπει ότι «στα φυσικά πρόσωπα που δηλώνουν ψευδή στοιχεία στην αίτησή τους, επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία σε περίπτωση υποβολής ψευδούς δηλώσεως. Τυχόν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά καταλογίζονται σε βάρος του ανοικείως λαβόντος, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών ή του νομίμως εξουσιοδοτημένου από αυτόν οργάνου και εισπράττονται κατά τις διατάξεις του ΚΕΔΕ».
Ταλαιπωρίας το ανάγνωσμα…Για την χορήγηση του επιδόματος, απαιτείται να υποβληθεί αίτηση και αυτό είναι επίσης κάτι απλό. Όλοι μπορούν να κάνουν αίτηση και, αν απορριφθεί, απορρίφθηκε.
Ωστόσο η απόφαση προβλέπει ότι «δύναται» να εξαιρούνται κάποιοι από την υποχρέωση υποβολής αίτησης. Για την ακρίβεια, η απόφαση δεν λέει ότι είναι σίγουρο, αλλά ότι «κατ’ εξαίρεση, είναι δυνατή η οίκοθεν καταβολή του κοινωνικού μερίσματος σε δικαιούχους, εφόσον πληρούνται σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια:
α) Ο υπόχρεος ή συνυπόχρεος είναι είτε συνταξιούχος είτε λαμβάνει το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων του άρθρου 93 του ν.4387/2016.
β) Ο υπόχρεος ή συνυπόχρεος είναι ηλικίας εβδομήντα (70) ετών και άνω.
γ) Δεν υπάρχουν στην ωφελούμενη μονάδα εξαρτώμενα μέλη ούτε φιλοξενούμενοι.
δ) Έχει δηλωθεί κύρια κατοικία (πίνακας υπ’ αρ. 5 στο έντυπο Ε1) και όχι φιλοξενία σε άλλο φυσικό πρόσωπο».
Με άλλα λόγια, αν κάποιος υπολογίζει ότι θα γίνει «οίκοθεν» η καταβολή, αλλά η καταβολή δεν γίνει, ουδείς έχει ευθύνη και –κυρίως- ουδέν λάθος αναγνωρίζεται από 1.1.2018 και μετά.
Πρόνοια… για τα πάντα
Η απόφαση χορήγησης της παροχής είναι τόσο λεπτομερής που όχι μόνον καλύπτει και πώς θα λάβουν το επίδομα όσοι ζουν στον δρόμο, αλλά προβλέπει και διαδικασίες για όσους …. τους εξαφάνισε ο ΕΦΚΑ. Από την άλλη όμως προβλέπει ότι όποιος δεν έχει ενεργό ΙΒΑΝ τραπεζικού λογαριασμού στο όνομά του, επίδομα δεν πρόκειται να πάρει ακόμα και αν δικαιούται το επίδομα. Ίσως έτσι τελικά να αποκτήσουν ΙΒΑΝ και οι κλωσάρ, ενώ το σίγουρο είναι ότι πολλοί θα τρέχουν τον Δεκέμβριο σε τράπεζες, ΚΕΠ και ΕΦΚΑ για να μη χάσουν το επίδομα.
Δεδομένων των προβλημάτων μετάβασης από 1.1.2017 και καθώς υπάρχει φόβος πολλοί να ανακαλύψουν τώρα ότι ο ΕΦΚΑ τους έχει χάσει (το ανακάλυψαν πρώτοι ήδη και πολλοί εργαζόμενοι ή υποψήφιοι και νυν συνταξιούχοι) η υπουργική απόφαση των 4 υπουργών προβλέπει ότι αν στην οθόνη της ηλεκτρονικής εφαρμογής εμφανιστεί λάθος σε ΑΦΜ και ΑΜΚΑ, τότε πρέπει να πάει στα ΚΕΠ για διόρθωση. Αν υπάρχει λάθος και στον αριθμό μητρώου ΕΦΚΑ, τότε πρέπει να πάει στον ΕΦΚΑ. Και όλα αυτά μέσα στον Δεκέμβριο πριν τελειώσει η διορία υποβολής αιτήσεων.
